Μηνιαίο πρόγραμμα δραστηριοτήτων

Εισηγητής: Στέλιος Μωριάτης Για τον Λακάν, το αίτημα τοποθετείται μεταξύ της ανάγκης και της επιθυμίας και εκδηλώνεται μέσα από τη σχέση του υποκειμένου με τον Άλλο. Αποτελεί ταυτόχρονα συστατικό στοιχείο των ανθρώπινων σχέσεων και φορέα της ασυνείδητης επιθυμίας του υποκειμένου. Υπ’ αυτή την έννοια οι αναλυτές δεν λειτουργούν ως καλοί Σαμαρείτες και η αγάπη του πλησίον δεν συνιστά την κατευθυντήρια αρχή μιας ανάλυσης. Αντίθετα, είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε «ό, τι αδιακρίτως παρουσιάζεται στον αναλυτή», αυτό δηλαδή «το οτιδήποτε του αιτήματος που δεν έχει να κάνει με μια συνάντηση- ενός προσώπου από την Σαμάρεια, ίδιο στο να υπαγορεύει το χριστιανικό καθήκον», όπως υπογραμμίζει, ο Λακάν στο Προοίμιο της αγγλικής έκδοσης του σεμιναρίου ΧΙ1. Πιο συγκεκριμένα η διαφορά του αιτήματος από την ανάγκη απορρέει από το ότι δεν υπαγορεύεται από μια φυσική αιτία, αλλά από το ότι απευθύνεται πάντα σε έναν Άλλο, εισάγοντας μια συμβολική διάσταση η οποία συνδέεται με την συγκρότηση του υποκειμένου, ως υποκείμενο του ασυνειδήτου. «Είναι αυτό που θα μας επιτρέψει να πούμε υπό ποία έννοια, η επιθυμία του ανθρώπου διαμορφώνεται, ως επιθυμία του Άλλου, αλλά πρωτίστως, αφού διατηρήσει μια υποκειμενική αδιαφάνεια, για να αντιπροσωπεύσει εντός αυτής, την ανάγκη. Αδιαφάνεια, για την οποία θα αποδείξουμε μέσα, από ποια διαδρομή αποκαθιστά την ουσία της επιθυμίας. Η επιθυμία σκιαγραφείται στο περιθώριο εκείνο, όπου το αίτημα αποχωρίζεται από την ανάγκη: το περιθώριο, όντας εκείνο όπου το αίτημα, του οποίου  η επίκληση δεν δύναται να εκφραστεί άνευ όρων παρά μόνο σε σχέση με τον Άλλο, λαμβάνει τη μορφή του πιθανού ελαττώματος, εκεί όπου μπορεί να το οδηγήσει η ανάγκη, [αποδεικνύοντας] ότι δεν υφίσταται ουδεμία καθολική ικανοποίηση (αυτό που ονομάζουμε : αγωνία). Περιθώριο το οποίο, όσο γραμμικό κι αν είναι, αφήνει να διαφανεί ο ίλιγγος [που το συνοδεύει], αρκεί να μην επικαλύπτεται κάτω από το ποδοπάτημα ενός ελέφαντα όπως είναι το καπρίτσιο του Άλλου....

Continue Reading

Εισηγητές: Μέλη του Φόρουμ της Αθήνας Συντονισμός: Άννα Χριστοδουλάκη Μια κλινική παρουσίαση μας φέρνει μπροστά στην ψυχαναλυτική πράξη, η οποία σχετίζεται τόσο με την εσωτερική, όσο και με την εξωτερική μετάδοση του αναλυτικού λόγου. Οφείλει δε να υπαγορεύεται αφενός από τις αρχές της αναλυτικής θεωρίας και αφετέρου από την ανάλυση του κάθε υποκειμένου. Η διαμόρφωση της συνθήκης μιας ανάλυσης όμως που θα επιτρέψει την κίνηση της σημαίνουσας αλυσίδας και κατ’ επέκταση θα οδηγήσει σε μια λογική άρθρωση του ασυνειδήτου προϋποθέτει μια σειρά από όρους. Το αίτημα ενός υποκειμένου, την επιθυμία του αναλυτή, καθώς και την κινητήριο δύναμη της ανάλυσης, που δεν είναι άλλη από την αγάπη μεταβίβασης. Υπό αυτό το πρίσμα η φετινή θεματική περιστρέφεται γύρω από δύο όρους οι οποίοι είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την κλινική. «Το αίτημα και την αγάπη». Το αίτημα που ως σημαίνον ενέχει την διάσταση της ανάγκης αλλά και την υπερβαίνει, εφόσον εγκαινιάζει την είσοδο του υποκειμένου στο πεδίο του Άλλου. «Το αίτημα πάντα ξεπερνά αυτό που ζητεί» υπογραμμίζει ο Λακάν στο V Σεμινάριο — γιατί αυτό που τίθεται υπό μορφή σημαίνοντος δεν εξαντλείται στην ικανοποίηση αλλά και αφήνει ως υπόλειμμα το αντικείμενο α, το οποίο διαφεύγει του συμβολικού και ενεργοποιεί την επιθυμία. Έτσι, η μεταβίβαση δεν είναι απλή επανάληψη ενορμήσεων, αλλά τόπος όπου το αίτημα του αναλυόμενου συναντάται με την επιθυμία του αναλυτή. Ως εκ τούτων, εφέτος στις κλινικές παρουσιάσεις θα επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο το αίτημα, παρά την ατέρμονη φύση του, μέσα στη μεταβίβαση συγκροτεί έναν τόπο όπου αποκαλύπτονται περισσότερα από όσα λέγονται και η αγάπη μπορεί να αρθρωθεί, όχι ως πλήρωση, αλλά ως πράξη λόγου που αντί να καλύψει, φωτίζει τον χώρο της επιθυμίας.   Ημερομηνίες: 06/12/2025 & 28/02, 25/04, 23/05, 06/06/2026

Εισηγήτρια : Άννα Χριστοδουλάκη   Η ανάγκη, που σχετίζεται με τη βιολογική ικανοποίηση, εκδηλώνεται αρχικά μέσα από το πρώτο κλάμα ενός βρέφους. Πρόκειται για μια πρωτογενή έκφραση, που παραμένει έξω από τη γλώσσα, άμεση και αδιαμεσολάβητη. Το αίτημα, από την άλλη, αναδύεται όταν η ανάγκη εισέρχεται στη γλώσσα, χωρίς όμως να εξαντλείται στην εκπλήρωση της, αλλά δημιουργώντας ένα πεδίο όπου το αίτημα υπερβαίνει την ανάγκη. Ένα παιδί δηλαδή δεν αναζητά μόνο ικανοποίηση, αλλά και κάτι παραπάνω. Αναζητά τη θέση του στον λόγο και στο βλέμμα του Άλλου. Αναζητά την αγάπη. Έτσι, κάθε «Δώσε μου» μεταφράζεται σε «Αγάπησέ με». Η αγάπη, με τη σειρά της, δεν είναι ποτέ απλώς μια συναισθηματική απόκριση, δεν είναι πλήρωση μιας έλλειψης. Είναι τρόπος με τον οποίο ο Άλλος απαντά στο αίτημα, αποκαλύπτοντας ή συγκαλύπτοντας την έλλειψη που τον θεμελιώνει. Όσο κι αν ικανοποιηθεί μια ανάγκη ή απαντηθεί ένα αίτημα πάντοτε κάτι μένει ανικανοποίητο. Ένα υπόλειμμα που δεν μπορεί ούτε να πληρωθεί ούτε να εξαφανιστεί. Βέβαια, ο στόχος της αναλυτικής πράξης δεν είναι ούτε να ικανοποιήσει το αίτημα ούτε να ανταποδώσει αγάπη, αλλά να αναδείξει ακριβώς εκείνο που μένει ως υπόλειμμα: Εκείνο ακριβώς το σημείο όπου το αίτημα και η αγάπη δεν συναντιούνται ποτέ πλήρως. Και αν ένα αίτημα κρύβει πάντα κάτι που δεν λέγεται ή κάτι που δεν ακούγεται, είναι σε εκείνο το σημείο «σιωπής» που καλείται ο αναλυτής να αναζητήσει το ίχνος της επιθυμίας.   Ημερομηνίες: 22/11, 13/12/2025 & 17/01, 28/02, 14/03/2026   ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σ. Φρόιντ, «Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας», 1905. Εκδ. Νίκας Σ. Φρόιντ, Η παιδική γενετησία οργάνωση, Περιοδικό Fort – τεύχος Α , Εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα, 2011 Ζακ Λακάν, Το Σεμινάριο 4ο βιβλίο, Η σχέση αντικειμένου, 1956- 1957. Εκδ.Ψυχογιός Ζακ Λακάν, Το Σεμινάριο 8ο βιβλίο, Η μεταβίβαση, Εκδ. Εκκρεμές, Αθήνα,2019 Ζ. Λακάν, Το Σεμινάριο, 10ο βιβλίο, Το Άγχος, Εκδ,...

Continue Reading

Εισηγήτρια: Ευαγγελία Κομματά   Το ερώτημα γύρω από το αίτημα και την αγάπη, το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο της σωκρατικής διαλεκτικής, σε συνδυασμό με τον προβληματισμό αν η επιθυμία αφορά ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κάτι άλλο πέραν τούτου, δεδομένου ότι ακόμα κι όταν το υποκείμενο αναζητάει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, στην πραγματικότητα δεν αισθάνεται ποτέ ικανοποιημένο, οδηγεί σε μια ασυμβατότητα ανάμεσα στην επιθυμία και το αντικείμενο της. Πιο συγκεκριμένα η θέση του εραστή και του ερώμενου όπως αναδύεται μέσα από την εν λόγω διαλεκτική όπως και η προβληματική γύρω από τον έρωτα επιτρέπει σύμφωνα με τον Λακάν, μια πληρέστερη κατανόηση των όσων συμβαίνουν στη Μεταβίβαση. Κατά τον Λακάν ο εραστής αντιστοιχεί στο υποκείμενο της επιθυμίας και επομένως στο υποκείμενο της έλλειψης, ενώ ο ερώμενος αντιστοιχεί σε αυτόν που θεωρείται πλήρης. Το ερώτημα που προκύπτει είναι, αν το αντικείμενο που κατέχει ο ερώμενος αντιστοιχεί σε εκείνο που λείπει από τον εραστή, ή αν υπάρχει κάτι άλλο πέραν αυτού. Θέτοντας, ο Λακάν, στο επίκεντρο της προβληματικής του γύρω από την Μεταβίβαση το ερώτημα περί της αγάπης, διαφοροποιεί την σχέση εκτίμησης η ενδιαφέροντος που διατηρεί κάποιος για τους όμοιούς του από την σχέση του αναλυτή με τον αναλυόμενο. Αν στην πρώτη περίπτωση η σχέση με τον άλλον καθορίζεται από την ελευθερία του άλλου, η οποία εγκαθιστά εξ ορισμού και τα όρια αυτής της σχέσης, στην ανάλυση η σχέση με τον αναλυόμενο είναι σχέση αγάπης και αφορά όχι το είναι του αλλά την έλλειψη που διακρίνει το είναι του. Ωστόσο είναι δυνατόν να θεωρηθεί, ότι η υπόθεση περί πρόσβασης του αναλυτή στο είναι του αναλυόμενου είναι ανάλογη με το είδος της αγάπης την οποία επικαλείται ο Σωκράτης; Για να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα ο Λακαν χρησιμοποιεί τη μεταφορά της αγάπης, όπως την διακρίνει στο Συμπόσιο δια μέσου της σχέσης μεταξύ του Αλκιβιάδη και του Σωκράτη....

Continue Reading

Εισηγητής: Στέλιος Μωριάτης Για τον Λακάν, το αίτημα τοποθετείται μεταξύ της ανάγκης και της επιθυμίας και εκδηλώνεται μέσα από τη σχέση του υποκειμένου με τον Άλλο. Αποτελεί ταυτόχρονα συστατικό στοιχείο των ανθρώπινων σχέσεων και φορέα της ασυνείδητης επιθυμίας του υποκειμένου. Υπ’ αυτή την έννοια οι αναλυτές δεν λειτουργούν ως καλοί Σαμαρείτες και η αγάπη του πλησίον δεν συνιστά την κατευθυντήρια αρχή μιας ανάλυσης. Αντίθετα, είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε «ό, τι αδιακρίτως παρουσιάζεται στον αναλυτή», αυτό δηλαδή «το οτιδήποτε του αιτήματος που δεν έχει να κάνει με μια συνάντηση- ενός προσώπου από την Σαμάρεια, ίδιο στο να υπαγορεύει το χριστιανικό καθήκον», όπως υπογραμμίζει, ο Λακάν στο Προοίμιο της αγγλικής έκδοσης του σεμιναρίου ΧΙ1. Πιο συγκεκριμένα η διαφορά του αιτήματος από την ανάγκη απορρέει από το ότι δεν υπαγορεύεται από μια φυσική αιτία, αλλά από το ότι απευθύνεται πάντα σε έναν Άλλο, εισάγοντας μια συμβολική διάσταση η οποία συνδέεται με την συγκρότηση του υποκειμένου, ως υποκείμενο του ασυνειδήτου. «Είναι αυτό που θα μας επιτρέψει να πούμε υπό ποία έννοια, η επιθυμία του ανθρώπου διαμορφώνεται, ως επιθυμία του Άλλου, αλλά πρωτίστως, αφού διατηρήσει μια υποκειμενική αδιαφάνεια, για να αντιπροσωπεύσει εντός αυτής, την ανάγκη. Αδιαφάνεια, για την οποία θα αποδείξουμε μέσα, από ποια διαδρομή αποκαθιστά την ουσία της επιθυμίας. Η επιθυμία σκιαγραφείται στο περιθώριο εκείνο, όπου το αίτημα αποχωρίζεται από την ανάγκη: το περιθώριο, όντας εκείνο όπου το αίτημα, του οποίου  η επίκληση δεν δύναται να εκφραστεί άνευ όρων παρά μόνο σε σχέση με τον Άλλο, λαμβάνει τη μορφή του πιθανού ελαττώματος, εκεί όπου μπορεί να το οδηγήσει η ανάγκη, [αποδεικνύοντας] ότι δεν υφίσταται ουδεμία καθολική ικανοποίηση (αυτό που ονομάζουμε : αγωνία). Περιθώριο το οποίο, όσο γραμμικό κι αν είναι, αφήνει να διαφανεί ο ίλιγγος [που το συνοδεύει], αρκεί να μην επικαλύπτεται κάτω από το ποδοπάτημα ενός ελέφαντα όπως είναι το καπρίτσιο του Άλλου....

Continue Reading

Εισηγήτρια: Ευαγγελία Κομματά   Το ερώτημα γύρω από το αίτημα και την αγάπη, το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο της σωκρατικής διαλεκτικής, σε συνδυασμό με τον προβληματισμό αν η επιθυμία αφορά ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κάτι άλλο πέραν τούτου, δεδομένου ότι ακόμα κι όταν το υποκείμενο αναζητάει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, στην πραγματικότητα δεν αισθάνεται ποτέ ικανοποιημένο, οδηγεί σε μια ασυμβατότητα ανάμεσα στην επιθυμία και το αντικείμενο της. Πιο συγκεκριμένα η θέση του εραστή και του ερώμενου όπως αναδύεται μέσα από την εν λόγω διαλεκτική όπως και η προβληματική γύρω από τον έρωτα επιτρέπει σύμφωνα με τον Λακάν, μια πληρέστερη κατανόηση των όσων συμβαίνουν στη Μεταβίβαση. Κατά τον Λακάν ο εραστής αντιστοιχεί στο υποκείμενο της επιθυμίας και επομένως στο υποκείμενο της έλλειψης, ενώ ο ερώμενος αντιστοιχεί σε αυτόν που θεωρείται πλήρης. Το ερώτημα που προκύπτει είναι, αν το αντικείμενο που κατέχει ο ερώμενος αντιστοιχεί σε εκείνο που λείπει από τον εραστή, ή αν υπάρχει κάτι άλλο πέραν αυτού. Θέτοντας, ο Λακάν, στο επίκεντρο της προβληματικής του γύρω από την Μεταβίβαση το ερώτημα περί της αγάπης, διαφοροποιεί την σχέση εκτίμησης η ενδιαφέροντος που διατηρεί κάποιος για τους όμοιούς του από την σχέση του αναλυτή με τον αναλυόμενο. Αν στην πρώτη περίπτωση η σχέση με τον άλλον καθορίζεται από την ελευθερία του άλλου, η οποία εγκαθιστά εξ ορισμού και τα όρια αυτής της σχέσης, στην ανάλυση η σχέση με τον αναλυόμενο είναι σχέση αγάπης και αφορά όχι το είναι του αλλά την έλλειψη που διακρίνει το είναι του. Ωστόσο είναι δυνατόν να θεωρηθεί, ότι η υπόθεση περί πρόσβασης του αναλυτή στο είναι του αναλυόμενου είναι ανάλογη με το είδος της αγάπης την οποία επικαλείται ο Σωκράτης; Για να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα ο Λακαν χρησιμοποιεί τη μεταφορά της αγάπης, όπως την διακρίνει στο Συμπόσιο δια μέσου της σχέσης μεταξύ του Αλκιβιάδη και του Σωκράτη....

Continue Reading

Εισηγήτρια : Άννα Χριστοδουλάκη   Η ανάγκη, που σχετίζεται με τη βιολογική ικανοποίηση, εκδηλώνεται αρχικά μέσα από το πρώτο κλάμα ενός βρέφους. Πρόκειται για μια πρωτογενή έκφραση, που παραμένει έξω από τη γλώσσα, άμεση και αδιαμεσολάβητη. Το αίτημα, από την άλλη, αναδύεται όταν η ανάγκη εισέρχεται στη γλώσσα, χωρίς όμως να εξαντλείται στην εκπλήρωση της, αλλά δημιουργώντας ένα πεδίο όπου το αίτημα υπερβαίνει την ανάγκη. Ένα παιδί δηλαδή δεν αναζητά μόνο ικανοποίηση, αλλά και κάτι παραπάνω. Αναζητά τη θέση του στον λόγο και στο βλέμμα του Άλλου. Αναζητά την αγάπη. Έτσι, κάθε «Δώσε μου» μεταφράζεται σε «Αγάπησέ με». Η αγάπη, με τη σειρά της, δεν είναι ποτέ απλώς μια συναισθηματική απόκριση, δεν είναι πλήρωση μιας έλλειψης. Είναι τρόπος με τον οποίο ο Άλλος απαντά στο αίτημα, αποκαλύπτοντας ή συγκαλύπτοντας την έλλειψη που τον θεμελιώνει. Όσο κι αν ικανοποιηθεί μια ανάγκη ή απαντηθεί ένα αίτημα πάντοτε κάτι μένει ανικανοποίητο. Ένα υπόλειμμα που δεν μπορεί ούτε να πληρωθεί ούτε να εξαφανιστεί. Βέβαια, ο στόχος της αναλυτικής πράξης δεν είναι ούτε να ικανοποιήσει το αίτημα ούτε να ανταποδώσει αγάπη, αλλά να αναδείξει ακριβώς εκείνο που μένει ως υπόλειμμα: Εκείνο ακριβώς το σημείο όπου το αίτημα και η αγάπη δεν συναντιούνται ποτέ πλήρως. Και αν ένα αίτημα κρύβει πάντα κάτι που δεν λέγεται ή κάτι που δεν ακούγεται, είναι σε εκείνο το σημείο «σιωπής» που καλείται ο αναλυτής να αναζητήσει το ίχνος της επιθυμίας.   Ημερομηνίες: 22/11, 13/12/2025 & 17/01, 28/02, 14/03/2026   ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σ. Φρόιντ, «Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας», 1905. Εκδ. Νίκας Σ. Φρόιντ, Η παιδική γενετησία οργάνωση, Περιοδικό Fort – τεύχος Α , Εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα, 2011 Ζακ Λακάν, Το Σεμινάριο 4ο βιβλίο, Η σχέση αντικειμένου, 1956- 1957. Εκδ.Ψυχογιός Ζακ Λακάν, Το Σεμινάριο 8ο βιβλίο, Η μεταβίβαση, Εκδ. Εκκρεμές, Αθήνα,2019 Ζ. Λακάν, Το Σεμινάριο, 10ο βιβλίο, Το Άγχος, Εκδ,...

Continue Reading

Εισηγητής: Στέλιος Μωριάτης Για τον Λακάν, το αίτημα τοποθετείται μεταξύ της ανάγκης και της επιθυμίας και εκδηλώνεται μέσα από τη σχέση του υποκειμένου με τον Άλλο. Αποτελεί ταυτόχρονα συστατικό στοιχείο των ανθρώπινων σχέσεων και φορέα της ασυνείδητης επιθυμίας του υποκειμένου. Υπ’ αυτή την έννοια οι αναλυτές δεν λειτουργούν ως καλοί Σαμαρείτες και η αγάπη του πλησίον δεν συνιστά την κατευθυντήρια αρχή μιας ανάλυσης. Αντίθετα, είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε «ό, τι αδιακρίτως παρουσιάζεται στον αναλυτή», αυτό δηλαδή «το οτιδήποτε του αιτήματος που δεν έχει να κάνει με μια συνάντηση- ενός προσώπου από την Σαμάρεια, ίδιο στο να υπαγορεύει το χριστιανικό καθήκον», όπως υπογραμμίζει, ο Λακάν στο Προοίμιο της αγγλικής έκδοσης του σεμιναρίου ΧΙ1. Πιο συγκεκριμένα η διαφορά του αιτήματος από την ανάγκη απορρέει από το ότι δεν υπαγορεύεται από μια φυσική αιτία, αλλά από το ότι απευθύνεται πάντα σε έναν Άλλο, εισάγοντας μια συμβολική διάσταση η οποία συνδέεται με την συγκρότηση του υποκειμένου, ως υποκείμενο του ασυνειδήτου. «Είναι αυτό που θα μας επιτρέψει να πούμε υπό ποία έννοια, η επιθυμία του ανθρώπου διαμορφώνεται, ως επιθυμία του Άλλου, αλλά πρωτίστως, αφού διατηρήσει μια υποκειμενική αδιαφάνεια, για να αντιπροσωπεύσει εντός αυτής, την ανάγκη. Αδιαφάνεια, για την οποία θα αποδείξουμε μέσα, από ποια διαδρομή αποκαθιστά την ουσία της επιθυμίας. Η επιθυμία σκιαγραφείται στο περιθώριο εκείνο, όπου το αίτημα αποχωρίζεται από την ανάγκη: το περιθώριο, όντας εκείνο όπου το αίτημα, του οποίου  η επίκληση δεν δύναται να εκφραστεί άνευ όρων παρά μόνο σε σχέση με τον Άλλο, λαμβάνει τη μορφή του πιθανού ελαττώματος, εκεί όπου μπορεί να το οδηγήσει η ανάγκη, [αποδεικνύοντας] ότι δεν υφίσταται ουδεμία καθολική ικανοποίηση (αυτό που ονομάζουμε : αγωνία). Περιθώριο το οποίο, όσο γραμμικό κι αν είναι, αφήνει να διαφανεί ο ίλιγγος [που το συνοδεύει], αρκεί να μην επικαλύπτεται κάτω από το ποδοπάτημα ενός ελέφαντα όπως είναι το καπρίτσιο του Άλλου....

Continue Reading

Εισηγήτρια: Ευαγγελία Κομματά   Το ερώτημα γύρω από το αίτημα και την αγάπη, το οποίο βρίσκεται στο επίκεντρο της σωκρατικής διαλεκτικής, σε συνδυασμό με τον προβληματισμό αν η επιθυμία αφορά ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κάτι άλλο πέραν τούτου, δεδομένου ότι ακόμα κι όταν το υποκείμενο αναζητάει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο, στην πραγματικότητα δεν αισθάνεται ποτέ ικανοποιημένο, οδηγεί σε μια ασυμβατότητα ανάμεσα στην επιθυμία και το αντικείμενο της. Πιο συγκεκριμένα η θέση του εραστή και του ερώμενου όπως αναδύεται μέσα από την εν λόγω διαλεκτική όπως και η προβληματική γύρω από τον έρωτα επιτρέπει σύμφωνα με τον Λακάν, μια πληρέστερη κατανόηση των όσων συμβαίνουν στη Μεταβίβαση. Κατά τον Λακάν ο εραστής αντιστοιχεί στο υποκείμενο της επιθυμίας και επομένως στο υποκείμενο της έλλειψης, ενώ ο ερώμενος αντιστοιχεί σε αυτόν που θεωρείται πλήρης. Το ερώτημα που προκύπτει είναι, αν το αντικείμενο που κατέχει ο ερώμενος αντιστοιχεί σε εκείνο που λείπει από τον εραστή, ή αν υπάρχει κάτι άλλο πέραν αυτού. Θέτοντας, ο Λακάν, στο επίκεντρο της προβληματικής του γύρω από την Μεταβίβαση το ερώτημα περί της αγάπης, διαφοροποιεί την σχέση εκτίμησης η ενδιαφέροντος που διατηρεί κάποιος για τους όμοιούς του από την σχέση του αναλυτή με τον αναλυόμενο. Αν στην πρώτη περίπτωση η σχέση με τον άλλον καθορίζεται από την ελευθερία του άλλου, η οποία εγκαθιστά εξ ορισμού και τα όρια αυτής της σχέσης, στην ανάλυση η σχέση με τον αναλυόμενο είναι σχέση αγάπης και αφορά όχι το είναι του αλλά την έλλειψη που διακρίνει το είναι του. Ωστόσο είναι δυνατόν να θεωρηθεί, ότι η υπόθεση περί πρόσβασης του αναλυτή στο είναι του αναλυόμενου είναι ανάλογη με το είδος της αγάπης την οποία επικαλείται ο Σωκράτης; Για να απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα ο Λακαν χρησιμοποιεί τη μεταφορά της αγάπης, όπως την διακρίνει στο Συμπόσιο δια μέσου της σχέσης μεταξύ του Αλκιβιάδη και του Σωκράτη....

Continue Reading

Εισηγήτρια : Άννα Χριστοδουλάκη   Η ανάγκη, που σχετίζεται με τη βιολογική ικανοποίηση, εκδηλώνεται αρχικά μέσα από το πρώτο κλάμα ενός βρέφους. Πρόκειται για μια πρωτογενή έκφραση, που παραμένει έξω από τη γλώσσα, άμεση και αδιαμεσολάβητη. Το αίτημα, από την άλλη, αναδύεται όταν η ανάγκη εισέρχεται στη γλώσσα, χωρίς όμως να εξαντλείται στην εκπλήρωση της, αλλά δημιουργώντας ένα πεδίο όπου το αίτημα υπερβαίνει την ανάγκη. Ένα παιδί δηλαδή δεν αναζητά μόνο ικανοποίηση, αλλά και κάτι παραπάνω. Αναζητά τη θέση του στον λόγο και στο βλέμμα του Άλλου. Αναζητά την αγάπη. Έτσι, κάθε «Δώσε μου» μεταφράζεται σε «Αγάπησέ με». Η αγάπη, με τη σειρά της, δεν είναι ποτέ απλώς μια συναισθηματική απόκριση, δεν είναι πλήρωση μιας έλλειψης. Είναι τρόπος με τον οποίο ο Άλλος απαντά στο αίτημα, αποκαλύπτοντας ή συγκαλύπτοντας την έλλειψη που τον θεμελιώνει. Όσο κι αν ικανοποιηθεί μια ανάγκη ή απαντηθεί ένα αίτημα πάντοτε κάτι μένει ανικανοποίητο. Ένα υπόλειμμα που δεν μπορεί ούτε να πληρωθεί ούτε να εξαφανιστεί. Βέβαια, ο στόχος της αναλυτικής πράξης δεν είναι ούτε να ικανοποιήσει το αίτημα ούτε να ανταποδώσει αγάπη, αλλά να αναδείξει ακριβώς εκείνο που μένει ως υπόλειμμα: Εκείνο ακριβώς το σημείο όπου το αίτημα και η αγάπη δεν συναντιούνται ποτέ πλήρως. Και αν ένα αίτημα κρύβει πάντα κάτι που δεν λέγεται ή κάτι που δεν ακούγεται, είναι σε εκείνο το σημείο «σιωπής» που καλείται ο αναλυτής να αναζητήσει το ίχνος της επιθυμίας.   Ημερομηνίες: 22/11, 13/12/2025 & 17/01, 28/02, 14/03/2026   ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Σ. Φρόιντ, «Τρεις μελέτες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας», 1905. Εκδ. Νίκας Σ. Φρόιντ, Η παιδική γενετησία οργάνωση, Περιοδικό Fort – τεύχος Α , Εκδ. Ψυχογιός, Αθήνα, 2011 Ζακ Λακάν, Το Σεμινάριο 4ο βιβλίο, Η σχέση αντικειμένου, 1956- 1957. Εκδ.Ψυχογιός Ζακ Λακάν, Το Σεμινάριο 8ο βιβλίο, Η μεταβίβαση, Εκδ. Εκκρεμές, Αθήνα,2019 Ζ. Λακάν, Το Σεμινάριο, 10ο βιβλίο, Το Άγχος, Εκδ,...

Continue Reading

Εισηγητές: Μέλη του Φόρουμ της Αθήνας Συντονισμός: Άννα Χριστοδουλάκη Μια κλινική παρουσίαση μας φέρνει μπροστά στην ψυχαναλυτική πράξη, η οποία σχετίζεται τόσο με την εσωτερική, όσο και με την εξωτερική μετάδοση του αναλυτικού λόγου. Οφείλει δε να υπαγορεύεται αφενός από τις αρχές της αναλυτικής θεωρίας και αφετέρου από την ανάλυση του κάθε υποκειμένου. Η διαμόρφωση της συνθήκης μιας ανάλυσης όμως που θα επιτρέψει την κίνηση της σημαίνουσας αλυσίδας και κατ’ επέκταση θα οδηγήσει σε μια λογική άρθρωση του ασυνειδήτου προϋποθέτει μια σειρά από όρους. Το αίτημα ενός υποκειμένου, την επιθυμία του αναλυτή, καθώς και την κινητήριο δύναμη της ανάλυσης, που δεν είναι άλλη από την αγάπη μεταβίβασης. Υπό αυτό το πρίσμα η φετινή θεματική περιστρέφεται γύρω από δύο όρους οι οποίοι είναι άμεσα συνδεδεμένοι με την κλινική. «Το αίτημα και την αγάπη». Το αίτημα που ως σημαίνον ενέχει την διάσταση της ανάγκης αλλά και την υπερβαίνει, εφόσον εγκαινιάζει την είσοδο του υποκειμένου στο πεδίο του Άλλου. «Το αίτημα πάντα ξεπερνά αυτό που ζητεί» υπογραμμίζει ο Λακάν στο V Σεμινάριο — γιατί αυτό που τίθεται υπό μορφή σημαίνοντος δεν εξαντλείται στην ικανοποίηση αλλά και αφήνει ως υπόλειμμα το αντικείμενο α, το οποίο διαφεύγει του συμβολικού και ενεργοποιεί την επιθυμία. Έτσι, η μεταβίβαση δεν είναι απλή επανάληψη ενορμήσεων, αλλά τόπος όπου το αίτημα του αναλυόμενου συναντάται με την επιθυμία του αναλυτή. Ως εκ τούτων, εφέτος στις κλινικές παρουσιάσεις θα επιχειρήσουμε να διερευνήσουμε τον τρόπο με τον οποίο το αίτημα, παρά την ατέρμονη φύση του, μέσα στη μεταβίβαση συγκροτεί έναν τόπο όπου αποκαλύπτονται περισσότερα από όσα λέγονται και η αγάπη μπορεί να αρθρωθεί, όχι ως πλήρωση, αλλά ως πράξη λόγου που αντί να καλύψει, φωτίζει τον χώρο της επιθυμίας.   Ημερομηνίες: 06/12/2025 & 28/02, 25/04, 23/05, 06/06/2026

Εισηγητής: Στέλιος Μωριάτης Για τον Λακάν, το αίτημα τοποθετείται μεταξύ της ανάγκης και της επιθυμίας και εκδηλώνεται μέσα από τη σχέση του υποκειμένου με τον Άλλο. Αποτελεί ταυτόχρονα συστατικό στοιχείο των ανθρώπινων σχέσεων και φορέα της ασυνείδητης επιθυμίας του υποκειμένου. Υπ’ αυτή την έννοια οι αναλυτές δεν λειτουργούν ως καλοί Σαμαρείτες και η αγάπη του πλησίον δεν συνιστά την κατευθυντήρια αρχή μιας ανάλυσης. Αντίθετα, είναι ιδιαίτερα επιφυλακτικοί σε «ό, τι αδιακρίτως παρουσιάζεται στον αναλυτή», αυτό δηλαδή «το οτιδήποτε του αιτήματος που δεν έχει να κάνει με μια συνάντηση- ενός προσώπου από την Σαμάρεια, ίδιο στο να υπαγορεύει το χριστιανικό καθήκον», όπως υπογραμμίζει, ο Λακάν στο Προοίμιο της αγγλικής έκδοσης του σεμιναρίου ΧΙ1. Πιο συγκεκριμένα η διαφορά του αιτήματος από την ανάγκη απορρέει από το ότι δεν υπαγορεύεται από μια φυσική αιτία, αλλά από το ότι απευθύνεται πάντα σε έναν Άλλο, εισάγοντας μια συμβολική διάσταση η οποία συνδέεται με την συγκρότηση του υποκειμένου, ως υποκείμενο του ασυνειδήτου. «Είναι αυτό που θα μας επιτρέψει να πούμε υπό ποία έννοια, η επιθυμία του ανθρώπου διαμορφώνεται, ως επιθυμία του Άλλου, αλλά πρωτίστως, αφού διατηρήσει μια υποκειμενική αδιαφάνεια, για να αντιπροσωπεύσει εντός αυτής, την ανάγκη. Αδιαφάνεια, για την οποία θα αποδείξουμε μέσα, από ποια διαδρομή αποκαθιστά την ουσία της επιθυμίας. Η επιθυμία σκιαγραφείται στο περιθώριο εκείνο, όπου το αίτημα αποχωρίζεται από την ανάγκη: το περιθώριο, όντας εκείνο όπου το αίτημα, του οποίου  η επίκληση δεν δύναται να εκφραστεί άνευ όρων παρά μόνο σε σχέση με τον Άλλο, λαμβάνει τη μορφή του πιθανού ελαττώματος, εκεί όπου μπορεί να το οδηγήσει η ανάγκη, [αποδεικνύοντας] ότι δεν υφίσταται ουδεμία καθολική ικανοποίηση (αυτό που ονομάζουμε : αγωνία). Περιθώριο το οποίο, όσο γραμμικό κι αν είναι, αφήνει να διαφανεί ο ίλιγγος [που το συνοδεύει], αρκεί να μην επικαλύπτεται κάτω από το ποδοπάτημα ενός ελέφαντα όπως είναι το καπρίτσιο του Άλλου....

Continue Reading