Από το τραύμα στη φαντασίωση

Μια συνάντηση είναι πάντοτε ατυχής (manqué), αναφέρει ο Λακάν. Συναντήσεις συνεχώς γίνονται και κάποτε είναι φορτισμένες από έντονα συναισθήματα (πόσο μάλλον οι ερωτικές συναντήσεις). Άρα για ποιο λόγο να συζητάμε για ατυχείς συναντήσεις;
Ο Φρόυντ θεωρούσε το τραύμα ως την αιτία της νεύρωσης. Το παρατηρούσε καθαρότερα όταν μελετούσε τις περιπτώσεις της υστερικής νεύρωσης. Μέσα από τη θεωρία της «σαγήνης», ο Φρόυντ θεωρεί ότι ένα πραγματικό συμβάν διαδραματίστηκε στη ζωή του υποκειμένου. Το πραγματικό αυτό συμβάν -πάντοτε σεξουαλικό- το θεώρησε αρχικά ως την αιτία των συμπτωμάτων του υποκειμένου. Έπειτα αφήνει τη θέση αυτή χάριν μιας άλλης, σύμφωνα με την οποία το τραυματικό γεγονός έρχεται σε ένα δεύτερο χρόνο.
Σίγουρο είναι πως η σκηνή της «σαγήνης» αφορά τόσο το υστερικό όσο και το ιδεοληπτικό και το φοβικό υποκείμενο. Μπροστά στη σκηνή αυτή το υποκείμενο διχάζεται γιατί λαμβάνει μια ευχαρίστηση για την οποία δε γνωρίζει τίποτα. Το απωθημένο είναι αυτό που ενεργεί για το υποκείμενο, το οποίο δεν παύει να επανέρχεται στη ίδια θέση. Κάθε προσπάθεια συνάντησης του υποκειμένου είναι καταδικασμένη να μην πραγματοποιείται. Είναι λοιπόν η επιστροφή του απωθημένου που μας επιτρέπει να μιλάμε για το τραύμα;
Εν τέλει το τραύμα δεν είναι τίποτα άλλο από την αδυνατότητα του ψυχικού οργάνου να εγκαθιδρύσει μια ισορροπία ανάμεσα στην αρχή της πραγματικότητας και την αρχή της ευχαρίστησης. Η φαντασίωση είναι αυτή που έρχεται να καλύψει την κατακλυσμιαία ευχαρίστηση, την οποία βίωσε το υποκείμενο. Η φαντασίωση καλύπτει το ανείπωτο αυτής της ευχαρίστησης, της οποίας η γνώση καταβροχθίστηκε από την τρύπα του Πραγματικού προς χάριν του πατρικού σημαίνοντος.
Αντιμέτωπο το υποκείμενο με τον τραυματισμό του δημιουργεί την αναπαράσταση η οποία ως προστατευτικό παραπέτασμα καλύπτει το τραύμα.
Αποδεχόμενος ο Λακάν τη Φροϋδική σύλληψη του τραύματος προχωρά πιο πέρα συνδέοντας τη συνάντηση του υποκειμένου με την απόλαυση του Άλλου. Αλλιώς θα λέγαμε πως εντοπίζει ο Λακάν το τραύμα στη σχέση του υποκειμένου με τη γλώσσα, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο το υποκείμενο εγγράφεται στην ομιλία του Άλλου. Όταν μιλάμε για τη γλώσσα (langage) στη ψυχανάλυση αναφερόμαστε στη δομική της διάσταση. Το τραύμα λοιπόν είναι πάντοτε δομικό και καθολικό. Αλλά η απάντηση του υποκείμενου απέναντι στο τραυματικό γεγονός είναι πάντοτε ατομική. Οι συναντήσεις του ομιλούντος με τον μικρό άλλο, όποιες και να είναι αυτές, είναι ατυχείς. Γιατί η συνάντηση του υποκειμένου με το ίδιο του το είναι δεν είναι ποτέ στην ώρα που την περιμένει . Είναι λοιπόν αδύνατη;
Βιβλιογραφία: Ο Φρόυντ «Μελέτες για την υστερία» εκδόσεις Επίκουρος «La Naissance de la psychanalyse» «Ντόρα» εκδόσεις επίκουρος «Εισαγωγή στη ψυχανάλυση» εκδόσεις Επίκουρος «Πέραν της αρχής της ευχαρίστησης» εκδόσεις Επίκουρος Ο Λακάν «Η Ταύτιση» 9ο Σεμινάριο. Ανέκδοτο «Οι Τέσσερεις θεμελιακές έννοιες της ψυχανάλυσης» 11o Σεμινάριο, Εκδόσεις Ράπα «Η Λογική της φαντασίωσης» 14ο Σεμινάριο. Ανέκδοτο