Η ψυχανάλυση ως ά-μεσος λόγος

Βρισκόμαστε σε μια εποχή της οποίας ο κοινωνικός δεσμός βάλλεται από διάφορα ‘’συμβάντα’’,  ήτοι τις εισβολές του Πραγματικού μέσα από φτώχια, λοιμώξεις, περιφερειακούς πόλεμους, φασιστικές κυβερνήσεις, τρομοκρατία, βία… Βέβαια, πάντοτε τα φαινόμενα αυτά ήταν παρόντα στην ιστορία του ανθρώπου. Η διαφορά όμως έγκειται στον τρόπο που διαρρηγνύεται ο κοινωνικός ιστός. Η βιαιότητα με την οποία αποσταθεροποιούνται οι κοινωνικές σταθερές με άμεση επίπτωση στα ομιλόντα.

Το υποκείμενο μπροστά στην απόγνωση των φαντασιακών και συμβολικών ασταθειών του, αναζητά απεγνωσμένα απάντηση στο κενό που αφήνει η έλευση του Πραγματικού, μια επιτακτική αναζήτηση ενός μπούσουλα ζωής. Ποιες να είναι άραγε οι επιπτώσεις στο ομιλόν; Το οποίο έρχεται αντιμέτωπο με το σύμπτωμα του και την αποσταθεροποίηση της φαντασίωσης του. Το άγχος που αναδύεται μπροστά στην αβεβαιότητα δεν είναι κάτι που χρήζει εξορκισμού αλλά είναι η πυξίδα, ο φάρος της ασυνείδητης επιθυμίας. Με άλλα λόγια το άγχος δεν είναι προς αποφυγή, έτσι όπως το θέλει η ψυχοθεραπεία, αλλά η κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει το υποκείμενο για να συναντήσει αυτά τα στοιχεία που το καθόρισαν ως τέτοιο.

Άραγε στην εποχή που βρισκόμαστε η ψυχανάλυση να είναι περισσότερο αναγκαία; Ίσως, επειδή η ψυχανάλυση είναι αυτή που δίνει την ευκαιρία στο υποκείμενο που απευθύνει αίτημα για ανάλυση, να περάσει σε μια ανακατασκευή της ιστορίας του μέσα από μια χρονικότητα υποκειμενική, μέσων και πέραν του κοινωνικού.

Το αίτημα για ανάλυση είναι αυτό που καθίσταται περίπτωση ‘’έκτακτης ανάγκης για τον αναλυτή.  Για αυτό, κάθε φορά μιλάμε για περίπτωση διαφορετική, ιδιαίτερη, μια προς μια. Ο «Λογικός χρόνος» στον  Λακάν αφορά την προσωπική και ιδιαίτερη διαδρομή του υποκειμένου διαφορετική από κάποιο άλλο αλλά πάντοτε μέσα από έναν κοινό λόγο.

Επομένως μέσω του αιτήματος μπαίνει σε λειτουργία το ταξίδι του υποκειμενικού χρόνου. Αντιμέτωπο το υποκείμενο με το σύμπτωμα του το οποίο μέσα από μια σταθερότητα μαρτυρά ένα ‘’σταμάτημα’’ στο χρόνο μαζί με την καθήλωση της φαντασίωσης του, το άγχος η δυσφορία ο πόνος, λειτουργούν ως μπούσουλας της ασυνείδητης επιθυμίας. Για αυτό η ψυχανάλυση, όπως αναφέρει η Κ. Σολέρ είναι ένας «λόγος έκτακτης ανάγκης», θέλοντας να δώσει το στίγμα της αμεσότητας της ψυχανάλυσης στον σύγχρονο διαταραγμένο κοινωνικό ιστό.

Αυτή τη χρονιά θα ακολουθήσουμε το νήμα που συνδέει την δομή του υποκειμένου, τη λογική του χρονικότητα και την πράξη του αναλυτή ως μια «χειρουργική» τομή πάνω στην επιφάνεια του  υποκείμενου.

Γ. Κωνσταντίνου

Βιβλιογραφία:

Φρόιντ

ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗΣ – Εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

ΤΟ ΑΝΟΙΚΕΙΟ – Εκδόσεις ΠΛΕΘΡΟΝ

Ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας – Εκδόσεις επίκουρος

Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του εγώ – Εκδόσεις Επίκουρος

Ζ. Λακάν

Οι τέσσερις θεμελιακές έννοιες της ψυχανάλυσης – Εκδόσεις ΡΑΠΠΑ

L’angoisse – Edition Seuil

Το αντίστροφο της ψυχανάλυσης – Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Le moment de conclure – Edition Seuil

L’Acte psychanalytique – Autres écrits

Το σεμινάριο για το «κλεμμένο γράμμα» – Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

Préface à l’édition anglaise du Séminaire XI – Autres écrits

D’un dessein – Ecrits

Le temps logique et l’assertion de certitude anticipé – Ecrits